از هنگامی که نخستین زائر مضجع منور اباعبدالله الحسین(ع)، جابر بن عبدالله انصاری در روز اربعین از مدینه به سمت کربلا رهسپار شدتا کنون 1373 سال می‌گذرد.

در این سال‌ها علما و اولیای الهی برای زیارت سیدالشهدا(ع) در روز اربعین اهمیت و جایگاه والایی قائل بودند و با پای پیاده ازنجف اشرف به سوی کربلا رهسپار می‌شدند، بی‌شک جابر بن عبدالله، نخستین زائر کربلای معلی در روز اربعین سال 61 هجری است، این سنت حسنه نیز در سال‌های حضور ائمه معصومین(ع) با وجود حکومت سفاک وخونریز اموی و عباسی انجام شده است.

ر برخی از روایات تاریخی بیان شده است که زیارت کربلا با پای پیاده در زمان «شیخ انصاری»(متوفی سال1281 قمری) رسم بوده است،‌ اما در برهه‌ای از زمان به ورطه فراموشی سپرده می‌شودکه در نهایت توسط «شیخ میرزا حسین نوری» دوباره احیا می‌شود.

نظر مقام معظم رهبری درباره اربعین حسینی

حضرت آیت‌الله سید علی خامنه‌ای رهبرمعظم انقلاب درباره اهمیت پاسداشت و بزرگداشت روز اربعین حسینی دراول فرودین سال 1385 چنین بیان کردند: «شروع جاذبه مغناطیسی حسینی در روز اربعین است، جابربن عبدالله را از مدینه بلند می‌کند و به کربلا می‌کشاند، این همان مغناطیسی است که امروز هم با گذشت قرن‌های متمادی در دل من و شما هست».

آیت‌الله محمدتقی بهجت :

معظم له درباره این روز عظیم می گوید : روایت است که امام زمان(عج) که ظهور فرمود، پنج ندا می‌کند به اهل عالم، اَلا یا اَهلَ العالَم اِنَّ جَدِی الحُسَین قَتَلُوهُ عَطشاناً، اَلا یا اَهلَ العالَم اِنَّ جَدِی الحُسَین سحقوه عدوانا،... امام زمان خودش را به واسطه امام حسین(ع) به همه عالم معرفی می‌کنند ...

بنابراین در آن زمان بایدهمه مردم عالم، حسین(ع) را شناخته باشند...
اما الان هنوز همه مردم عالم،حسین(ع) را نمی‌شناسند و این تقصیر ماست
چون ما برای سیدالشهدا(ع) طوری فریاد نزدیم که همه عالم صدای مارا بشنود
پیاده‌روی اربعین بهترین فرصت برای معرفی حسین(ع) به عالم است.

آداب اربعین از منظر میرزا جواد آقاملکی تبریزی

آری! از آن پس بسیاری از عاشقان اهل‌بیت و امامحسین(ع) و نیز برخی علما و حتی مراجع تقلید با پای پیاده به کربلا سفر کرده‌اند،میرزا جواد آقا ملکی تبریزی یکی از مراجع عالیقدر جهان تشیع  که خود بارها باپای پیاده از عتبه علویه، رهسپار عتبه حسینی شده است، درباره مراقبه و بزرگداشت روز اربعین حسینی چنین می‌گوید: «به هر روی بر مراقبه کننده لازم است که بیستم صفر(اربعین)را برای خود روز حزن و ماتم قرار داده ، بکوشد که امام شهید را در مزار حضرتش(ع)زیارت کند، هر چند تنها یک‌ بار در تمام عمرش باشد، چنانکه حدیث شریف، علامت‌های مؤمن را پنج امر ذکر کرده است: 51 رکعت نماز در شبانه روز، زیارت اربعین،‌انگشتردر دست راست کردن، پیشانی بر خاک گذاشتن و بلند بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِالرَّحِیمِ‏ گفتن در نمازها».(ترجمه المراقبات، کریم فیضی، صفحه 85)

خاطره خواندنی آیت‌الله مکارم شیرازی ازپیاده‌روی روز اربعین

آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع عظام نیز که دردوران طلبگی( سال‌های 1369 تا 1370 هجری قمری)در نجف اشرف ساکن بوده است، این مرجع تقلید دو بار توفیق پیاده‌روی از نجف تا کربلا را داشته است. وی با پای برهنه ازمسیر شط (رودخانه) که حدود 20کیلومتر طولانی‌تر از مسیر کنونی نجف - کربلاست و حدود 3 روز به طول می‌انجامید، به زیارت اباعبدالله الحسین(ع) مشرف شدند.

آیت‌الله مکارم شیرازی با اشاره به خاطره پیاده‌روی از نجف به سوی کربلا، می‌گوید: وقتی به یکی از این مُضیف‌ها رسیدیم، صاحب مضیف دعوت و اصرار کرد که مهمان او بشویم و آنجا استراحت کنیم، به او توضیح دادیم که چون امروز کم راه رفته‌ایم و باید مسافت بیشتری را طی کنیم، فرصت ماندن نداریم، پس از کمی اصرار او و امتناع ما، ناگهان صاحب مضیف که معلوم بود چند وقتی است که مهمان برایش نرسیده و از این بابت خیلی ناراحت است، ناگهان چاقویش را در آورد و تهدیدکرد که من مدتی است مهمان برایم نیامده است و شما حتماً باید مهمان ما بشوید!اینقدر مهمانی کردن زائر امام حسین(ع) در نزد اینها اهمیت و ارزش داشت. ... البته بالاخره بعد از اینکه توضیح بیشتری برایش دادیم و قول دادیم که از طرف او زیارت کنیم، اجازه داد که ما برویم.

 در  ادامه روایتی از امام صادق(ع) بیان می‌کنیم که به خوبی زوایای پنهان این موضوع را آشکار می‌سازد:

امام صادق(ع) درباره ثواب زیارت امام حسین(ع)با پای پیاده می‌فرماید: کسى که با پای پیاده به زیارت امام حسین(ع) برود، خداوند به هر قدمى که برمیدارد یک حسنه برایش نوشته و یک گناه ازاو محو میفرماید و یک درجه مرتبه‏ اش را بالا می‏برد، وقتى به زیارت رفت، حق تعالی دو فرشته را موکل او مى‏‌فرماید که آنچه خیر از دهان او خارج می‌شود را نوشته وآنچه شر و بد است را ننویسند و وقتى برگشت با او وداع کرده و به وى مى‏‌گویند: اى ولىّ خدا! گناهانت آمرزیده شد و تو از افراد حزب خدا و حزب رسول او و حزب اهل‌بیت رسولش هستی، به خدا قسم! هرگز تو آتش را به چشم نخواهی دید و آتش نیز هرگز تو رانخواهد دید و تو را طعمه خود نخواهد کرد.(کامل الزیارات ص134)