امام حسن عسکری(ع) با بهره گیری از آموزه های اسلامی به تبیین آخرین دین الهی پرداخت و با فرقه های مذهبی دروغین به مبارزه برخاست و به شیعیان درس انتظار و تقوا داد تا آماده پذیرش دوران غیبت شوند.
امام حسن عسکری(ع) در 232 هجری در شهر مدینه دیده به جهان گشود و در محضر امام هادی(ع) پدر بزرگوار خویش با بهترین صفت های انسانی و سیره ائمه معصومین(ع) آشنا شد و اینگونه در سال های بعد پیشوایی شیعیان را بر عهده گرفت. «هادی، خالص، زکی، سراج، تقی و عسکری» از جمله لقب های امام یازدهم شیعیان(ع) و «ابومحمد» کنیه ایشان است.
این امام همام، رسالت سنگین امامت را با شهادت امام دهم شیعیان(ع) در 254 هجری بر عهده گرفت. امام هادی(ع) درباره پیشوایی امام حسن عسکری(ع) می فرماید: «فرزندم ابو محمد، اصیل ترین چهره خاندان نبوت و استوارترین حجت(خدا) است. او بزرگِ فرزندانم و جانشین من است و امامت و احکام به سوی او بازمی گردد.»
خلیفه های بنی عباس که همواره امامان معصوم(ع) را مانعی برای دستیابی به خواسته های نادرست خود می دانستند، از هیچ تلاشی برای ایجاد فشار و اختناق بر آنان دریغ نمی کردند و پیروان و اطرافیان آنان را نیز زیر نظر می گرفتند. این سخت گیری ها در دوره امام حسن عسکری(ع) بیش از پیش افزایش یافت به گونه ای که این امام معصوم(ع) در دوره امامت شش ساله خویش متحمل رنج بسیاری از حکومت عباسیان شد.
روشنگری های امام یازدهم(ع) در میان مسلمانان و کوشش های ایشان برای گسترش دین اسلام و برقراری عدالت؛ کینه خلفای بنی عباس را بیشتر کرد و به همین دلیل چندین بار امام(ع) را زندانی کردند اما با وجود این اعمال دستگاه حکومت، امام حسن عسکری(ع) همواره با تدبیر و درایت در برابر حاکمان ظالم و مستبد می ایستاد و در آن شرایط سخت، وظیفه روشنگرانه خویش در بیداری مردم و آشنایی آنها با اسلام حقیقی را انجام می داد.
نظارت شدید حکومت بنی عباس بر ارتباط های امام حسن عسکری(ع) سبب شد تا دوستداران و پیروان ایشان به سختی بتوانند با امام(ع) ارتباط برقرار کنند. به همین منظور یازدهمین پیشوای شیعیان علاوه بر ارتباط پنهانی با شاگردان خویش، نمایندگانی را از شخصیت های برجسته جهان اسلام در شهرهای مختلف بر می گزید تا ارتباط خود را با پیروان و مسلمانان از این راه ادامه دهد.
سرانجام معتمد عباسی روشنگری های آن امام والامقام را برای اعتلای دین اسلام برنتافت و تصمیم به قتل ایشان گرفت و سرانجام امام حسن عسکری(ع) را در هشتم ربیع الاول 260 هجری مسموم کرد و به شهادت رساند.